Juridische en fiscale aandachtspunten bij verschillende rechtsvormen voor franchiseondernemingen

Franchisegevers en franchisenemers staan bij ons bekend als specialisten in het uitoefenen van hun primaire bedrijfsactiviteiten. Er zijn echter juridische, fiscale en financiële mogelijkheden voor ondernemers rondom het gebied van de bedrijfsvoering waarbij niet altijd de tijd en/of kennis voor is. In deze bijdrage staan we kort stil bij de gebruikelijke rechtsvormen.

Allereerst is het voor de ondernemers belangrijk om een rechtsvorm te kiezen voor de exploitatie van hun onderneming. Hierbij spelen zowel juridische als fiscale overwegingen een rol. De meest voorkomende rechtsvormen voor franchisenemers zijn de eenmanszaak, vennootschap onder firma (v.o.f.) en de besloten vennootschap (B.V.).

De eenmanszaak en v.o.f. zijn rechtsvormen waarbij men met het hele privévermogen aansprakelijk is voor schulden van de onderneming. Zo kent een eenmanszaak geen scheiding tussen het zakelijk en privé vermogen. Voorts gelden er bij een eenmanszaak geen formele oprichtingsvereisten en zijn er nauwelijks kosten verbonden bij de oprichting. Een v.o.f. is een contractuele overeenkomst tussen vennoten waarin ze verklaren een bepaalde inbreng (geld, arbeidsuren of kantoorpand) in de vennootschap te brengen. De v.o.f. heeft geen rechtspersoonlijkheid. De vennoten zijn daarom persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk voor de verbintenissen die door de vennootschap zijn aangegaan. Dit betekent dat iedere vennoot afzonderlijk voor het geheel aangesproken kan worden voor eventuele schulden van de onderneming.

De B.V. heeft daarentegen wel rechtspersoonlijkheid. Dit houdt simpel gezegd in dat iemand die uit naam van zijn B.V. handelt en niet aan zijn verplichtingen voldoet daarvoor in beginsel niet door de tegenpartij persoonlijk aansprakelijk kan worden gesteld. De eigenaren van de B.V. zijn de kapitaalverschaffers: de aandeelhouders. In de praktijk komt het vaak voor dat franchisenemer als directeur tevens de 100% kapitaalverschaffer is, men spreekt dan over een directeur-grootaandeelhouder (DGA). De aansprakelijkheid van de aandeelhouders is slechts beperkt tot de waarde van de aandelen. Zij kunnen niet aangesproken worden door schuldeisers indien er wanbestuur of wanbeleid is gepleegd, tenzij zij tevens bestuurder zijn. Daarnaast blijft bij het overlijden van de ondernemer-aandeelhouder de “zaak” een zelfstandig bestaan leiden. Voorts kan een B.V. gemakkelijker in een fusie worden betrokken dan een eenmanszaak of een v.o.f.

Indien een eenmanszaak of v.o.f. als rechtsvorm wordt gekozen, dan krijgt de franchisenemer als natuurlijke persoon te maken met de Wet op de inkomstenbelasting en wordt er inkomstenbelasting betaald. De franchisenemer wordt dan progressief belast over de winsten die worden verkregen uit de onderneming. Uit de jurisprudentie valt af te leiden dat een onderneming een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid is, die deelneemt aan het maatschappelijk en economisch verkeer met als voornaamste doel om winst te behalen. De franchisenemers worden in dit verband ‘IB-ondernemers’ genoemd en worden belast over de voordelen die worden verkregen uit een onderneming. Bij het berekenen van het belastingtarief wordt er gekeken naar het belastbaar inkomen van de franchisenemer. Echter zijn er allerlei ondernemersfaciliteiten, winstvrijstellingen, aftrekbare kosten, afschrijvingen, fiscale reserves en investeringsaftrekken die de belastingdruk voor IB-ondernemers (gunstig) kunnen beïnvloeden.

Wordt er gekozen voor de B.V. als rechtsvorm, dan is er sprake van een rechtspersoon in plaats van een IB-ondernemer. De B.V. betaalt jaarlijks over de winst vennootschapsbelasting. Heeft u bijvoorbeeld spaargeld en wordt u hierover belast in box 3 (sparen en beleggen), dan is het fiscaal aantrekkelijk om overtollige liquide middelen te storten naar de B.V. en daarmee te gaan ondernemen, aangezien u wordt belast over de winst en niet de bezittingen (zoals geld, voorraad of vorderingen). Daarnaast zijn alle zakelijke kosten in beginsel aftrekbaar van opbrengsten. Zakelijke kosten zijn de kosten die binnen redelijke grenzen nodig zijn voor de uitoefening van uw onderneming en de kosten die rechtstreeks op uw onderneming betrekking hebben. Bent u bijvoorbeeld de directeur van de B.V., dan is uw salaris aftrekbaar, evenals uw pensioenvoorziening. Ook kan bij de B.V. doormiddel van afschrijvingen en/of het vormen van voorzieningen en reserves de belastingdruk (gunstig) worden beïnvloed. De franchisenemer kan over de gerealiseerde winst, waarover reeds vennootschapsbelasting is afgedragen, beschikken doormiddel van een dividenduitkering door de B.V.

A is franchisenemer en ondernemer van een eenmanszaak en heeft €45.000,- aan inkomsten verkregen uit zijn eenmanszaak door middel van het exploiteren van een formule. De belasting op het belastbare inkomen uit werk en woning in 2018 wordt bepaald aan de hand van de volgende tabel:

Zoals gezegd heeft A een belastbaar inkomen van €45.000,-. Zijn belastbaar inkomen is hoger dan het belastbaar inkomen vermeld in schijf I en II en moet daarover volledig €13.019,- (€7.361,- + €5.658,-) belasting betalen. Het belastbaar inkomen valt tot maximaal schijf III en daarover wordt €4.495,- (€45.000,- minus €33.995,- x 40,85%) belast. Dit betekent dat zijn belasting in box 1 is €17.514,- (€4.495,- + €13.019,-).

Nu is A aandeelhouder van een B.V. De B.V. behaalt €45.000,- aan inkomsten. Ook in de vennootschapsbelasting wordt geheven in schijven. Over de eerste € 200.000,- wordt namelijk slechts 20% vennootschapsbelasting geheven. Daarna geldt een toppercentage van 25%. De aandeelhouder wordt daarna belast door een aanmerkelijk belangheffing van 25% in box 2.

Voorgaande houdt in dat de B.V. allereerst €9.000,- (€45.000,- x 20%) vennootschapsbelasting moet betalen. Wordt het overige bedrag van €36.000,- (€45.000,- minus €9.000,-) als dividend uitgekeerd aan A, dan wordt hier in box 2 €9.000,- (€36.000,- x 25%) aan inkomstenbelasting geheven. In totaal is er dan €18.000,- aan belasting betaald.

Let op dat er met de berekeningen geen rekening is gehouden met salarissen, ondernemersfaciliteiten, winstvrijstellingen, aftrekbare kosten, verliezen, afschrijvingen, fiscale reserves en investeringsaftrekken die de belastingdruk kunnen beïnvloeden. De keuze van een bepaalde rechtsvorm van uw onderneming heeft veel juridisch- en fiscale consequenties. Daarom is het van belang u goed te laten adviseren voordat uw bedrijf van start gaat. Mocht u benieuwd zijn naar uw situatie en ondersteuning zoeken bij het bepalen van uw strategie of berekenen van uw effectieve belastingdruk, neemt u dan contact op met ons.